Ekstremum funkcji
Pojęcia minimum i maksimum lokalnego nie należy mylić z pojęciem wartości najmniejszej i największej w danym przedziale. Maksima i minima to punkty, w których krzywa znajduję się najwyżej i najniżej, jeśli dobrze się przyjrzeć, zauważa się, że tuż przed jest tym samym co tuż po. Ta właściwość charakteryzuje ekstremum.
Niech funkcja f będzie określona w pewnym otoczeniu U punktu x0.
Mówimy, że funkcja f ma w punkcie x0:
minimum lokalne ⇔
,
maksimum lokalne ⇔
,
minimum lokalne właściwe ⇔
,
maksimum lokalne właściwe ⇔
,
Minima i maksima noszą wspólną nazwę ekstremów funkcji.
Warunek konieczny istnienia ekstremum (Twierdzenie Fermata)
Jeżeli funkcja f ma w punkcie x0 ekstremum i pochodną
f '(x0), to f '(x0) = 0.
Funkcja f może mieć ekstremum jedynie w tych punktach, w których pochodna jest równa zeru, bądĽ w których nie istnieje.
I warunek wystarczający istnienia ekstremum
Jeżeli funkcja f jest ciągła w punkcie x0 oraz ma pochodną
f '(x0) w pewnym sąsiedztwie S(x0, δ)
= S-(x0, δ)∪S+(x0, δ)
oraz
a).
f '(x0) < 0 dla każdego
x∈S-(x0, δ)
i
f '(x0) > 0 dla każdego
x∈S+(x0, δ),
to funkcja f ma w punkcie x0 minimum (właściwe);
b).
f '(x0) > 0 dla każdego
x∈S-(x0, δ)
i
f '(x0) < 0 dla każdego
x∈S+(x0, δ),
to funkcja f ma w punkcie x0 maksimum (właściwe).
Mniej dokładnie określimy, że funkcja f ma w punkcie x0 ekstremum, jeżeli pochodna
przechodząc przez punkt x0 zmienia znak.
II warunek wystarczający istnienia ekstremum
Jeżeli funkcja f spełnia następujące założenia:
- ma pochodną f ''(x) w pewnym otoczeniu
U(x0, δ),
- f ''(x) jest ciągła w punkcie x0,
- f '(x0) = 0 i f ''(x0) ≠ 0,
to funkcja f ma w punkcie x0:
a). minimum właściwe, gdy f ''(x0) > 0
b). maksimum właściwe, gdy f ''(x0) < 0.