logowanie


matematyka » ciekawostki » a to ciekawe » kalendarz

Kalendarz

W starożytności ludzie starali się uchwycić czas. Zauważali wschód i zachód Słońca, jego pozorną dzienną wędrówkę po niebie, powtarzającą się w różnych porach roku. W wyniku tych spostrzeżeń powstała jednostka służąca do pomiaru czasu, jaką jest doba. Dwa inne zjawiska zachodzące powtarzalnie, lecz w powolniejszym tempie, to miesięczny ruch Księżyca i roczny ruch Słońca, które były wykorzystane do zliczania następujących po sobie dni. Na nich oparto rachubę kalendarzową. Tak powstały systemy kalendarzowe. Za kalendarz uważa się zatem system podziału czasu na dłuższe i krótsze jednostki, takie jak: dni, miesiące, lata oraz ich uporządkowanie w określony sposób.

Istnieją trzy grupy kalendarzy: słoneczne, księżycowe i księżycowo-słoneczne. Podstawą pierwszych jest astronomiczny okres obiegu Ziemi wokół Słońca, tzw. rok zwrotnikowy. Kalendarze księżycowe liczą miesiące synodyczne, czyli okresy powtarzania się faz Księżyca. Ponieważ średnia długość miesiąca synodycznego wynosi 29,53 dni, to dzień nowego roku cofa się dość szybko po datach naszego kalendarza przez wszystkie pory roku. Aby wyhamować takie cofanie się dat kalendarzowych względem pór roku w kalendarzach księżycowo-słonecznych co kilka lat wprowadza się dodatkowy miesiąc przestępny.

Podstawową jednostką jest doba, która wyznacza czas, w jakim Ziemia wykonuje pełny obrót wokół własnej osi. Miesiąc jest kalendarzową jednostką czasu, w jakim księżyc kończy pełny cykl zmienności faz. Z kolei rokiem nazywamy okres czasu, w jakim Ziemia okrąża Słońce.

Kalendarz juliański
Kalendarz gregoriański

Wschód i zachód Słońca

Nazwa kalendarz wywodzi się od greckiego słowa kaleo co oznacza "wzywać". Rzymianie na początku każdego miesiąca wzywali mieszkańców, aby ogłosić długość miesiąca oraz dni świąteczne w nim przypadające. Księgę służącą do zapisywania dni, świat i zmian faz księżyca przyjęto nazywać calendarium. Łacińskie słowo calendae oznacza pierwszy dzień miesiąca.

© 2024 math.edu.pl      kontakt